Tekrarlayan Patella Çıkığı
Diz kapağı kemiği ya da literatürdeki adı ile patella kemiği, diz ekleminin önemli bir parçasıdır. Patella çıkığı, ergenlik ve genç yetişkinlik dönemlerinde daha sık meydana gelen bir rahatsızlıktır. Maalesef bu rahatsızlıkta ilk çıkıktan sonra tekrarlama riski %40 ila %70 arasında görülmektedir.
Patella Çıkığı Neden Olur?
Tam çıkık ya da yarı çıkık olarak karşımıza çıkabilir. Altında birden fazla neden olsa da çoğunlukla dizin bir anda dönmesi ya da çömelme sonucu ortaya meydana gelir. Burada önemli olan kişinin anatomik yatkınlığıdır. Çünkü vakaların ortalama %15’inde diğer aile fertlerinin en az birinde patella çıkığı hikayesi vardır. Ayrıca diz eklemini çevreleyen dokuların normalden daha gevşek olması, bacakların dışarı olması gerekenden daha dönük olması diğer nedenleri arasındadır.
İlk çıkık sonrası tekrarlayan patella çıkığı ile karşılaşma olasılığınız %40 ile %70 arasındadır. Ama ikinci çıkık sonrası aynı sorunu tekrar yaşamanız maalesef neredeyse %100’e yakındır. Risk oranının bu kadar artmasının başlıca nedeni, zaten yumuşak olan dokuların ilk çıkık ve tekrarlayan çıkık sonrasında daha gevşek hale gelmesidir. Bunun yanı sıra yapısal bozukluk nedeniyle bu sorunu yaşayan kişilerde tekrarlama ihtimali diğer vakalara göre daha yüksektir.
Tekrarlayan patella çıkığı yaşayan her hastada, tekrarlama sıklığı ve şiddeti değişkenlik gösterir. Zaten hassas bir yapı olduğunu göz önünde bulundurursak mutlaka tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Çünkü aksi halde geri dönüşü olmayan kıkırdak hasarlarına neden olabilir. Tedavi edilmemiş diz kapağı çıkıkları ilerleyen evrede ağrılı kireçlenmelerin meydana gelmesine yol açar. Bunun dışında kişinin spor ve egzersiz yapmasını bir süre sonra olanaksız hale getirir. Sosyal yaşantısını olumsuz yönde etkiler. Peki, tekrarlayan (kronik) patella çıkığı nasıl tedavi edilir?
Tekrarlayan (Kronik) Patella Çıkığı Tedavisi
Öncellikle doktorunuz tarafından kemik ve eklem kıkırdağındaki hasarın tespit edilmesi gerekmektedir. Çünkü bu sayede rahatsızlığın temel nedenleri ve risk faktörleri tespit edilmektedir. Dolayısıyla ilk muayene sonrasında tekrarlayan patella çıkığının nasıl tedavi edileceği belirlenir.
Ameliyatsız Patella Çıkığı Tedavisi
Eğer kıkırdak hasarı azsa ve yumuşak doku bozukluğu yoksa, gelişimsel kemik sorunları ile karşılaşılmamışsa ameliyatsız tekrarlayan patella çıkığı tedavisi mümkündür. Ama bu şartları hastaların 10’da 1’i ancak sağlamaktadır. Ameliyatsız tedavide; ilaç kullanımı, soğuk uygulama, dizlik kullanımı baz alınmaktadır. Ayrıca çıkık ağrısı azaldıkça kas güçlendirme amacıyla çeşitli egzersizlere başlanır.
Cerrahi Patella Çıkığı Tedavisi
Eklemde serbest gezen parçalar, yumuşak doku bozukluğu, tekrar çıkık yatkınlığı ya da kopma kırıkları varsa cerrahi tekrarlayan patella çıkığı tedavisi uygulanmaktadır. Bu cerrahi müdahalede önemli olan nokta, hastalığın altında yatan nedenleri doğru tespit etmektir. İşlem sırasında doktorunuz:
- Diz kapağında çıkığa neden olan gergin dokuları gevşetir.
- Esnemiş olan bağları yeniden oluşturur.
- Kıkırdak hasarını düzeltir.
- Bazı vakalarda kemik ameliyatları gerçekleştirilmektedir.
Ameliyat sonrasında doktorunuzun tavsiyesine göre 3 ila 6 hafta arasında koltuk değneği kullanmalısınız. Alçı tedavisine gerek yoktur. İlk hafta sonrasında doktor gözetiminde diz hareketlerine başlamanız gerekir. Bunun nedeni kaslarınıza eski işlevini yeniden kazandırmaktır. Ameliyat sonrası yürüyüş, bisiklet ya da bir seviye üzeri olan koşma, sıçrama sporlarını baz alan faaliyetleri yapmak için doktorunuzun tavsiyelerine ve verdiği sürelere dikkat etmelisiniz.
